R4614-164 Spłodzony z Boga – nie może grzeszyć

Zmień język

::R4614 : strona 164::

Spłodzony z Boga – nie może grzeszyć

„Wszelki co się narodził z Boga grzechu nie czyni, iż nasienie jego w nim zostaje i nie może grzeszyć gdyż z Boga narodzony jest” – 1 Jana 3:9

Tak jak w naturze ludzkiej jest ziemskie spłodzenie i narodzenie, podobnie Pismo Święte informuje nas, że Bóg zamierzył w obecnym wieku ewangelii rozwinąć pewne stworzenie nowej natury. O tych, co mają stać się członkami tego nowego stworzenia powiedziane jest, że są najprzód spłodzeni z Ducha Świętego w czasie ich poświęcenia, następnie rozwijają się, a ostatecznie mają być „narodzeni od umarłych”, jako „członkowie ciała Chrystusowego”- uczestnicząc w „Jego zmartwychwstaniu”, w pierwszym, czyli głównym zmartwychwstaniu.

Tą spładzającą mocą, mówi Pismo Święte, jest Słowo prawdy. Właśnie przez to słowo najpierw Bóg działa w nas i jeżeli odczuwamy to ciągnienie i damy się i damy się nim kierować to zostaniemy powołani do społeczności z Chrystusem , przez wiarę, uznając Go jako Tego, który przyjął na siebie nasze grzechy i jako wielkiego Orędownika, który gotów jest przypisać nam część swojej zasługi i w ten sposób usprawiedliwić nas od grzechu Adamowego i od niedoskonałości cielesnych, których już więcej nie pochwalamy. Słowo Boże przekonało nas, że wszelka niesprawiedliwość jest grzechem, a my doszedłszy do stanu, gdzie pragniemy być w harmonii z Bogiem i ze sprawiedliwością, zostaliśmy poinformowani przez Jego Słowo, że ci, którzy chcieliby w obecnym czasie należeć do Niego w zupełności i chcieliby otrzymać wezwanie do członkostwa w ciele Chrystusowym, do uczestnictwa z Panem w wydawaniu ziemskiego życia, mogą „stawić swe ciała ofiarą żywą, świętą i przyjemną Bogu, to jest ich rozumną służbę”

Gdy to czynimy, Pan nasz Jezus, jako Orędownik przypisuje nam Swoje zasługi i jesteśmy przyjmowani przez Ojca, w tym „przyjemnym czasie Pańskim” – w wieku Ewangelii, gry przeznaczona liczba wybranych jest powoływana. Ojcowskie przyjęcie jest okazywane przez udzielenie Ducha Świętego i zostajemy „spłodzeni (w tekście zostało niewłaściwie przetłumaczone „zrodzeni”) z Boga”. Ponieważ w języku greckim na określenie spłodzenia i zrodzenia używane jest to samo słowo (gennao), przeto kontekst powinien wskazywać, które z tych ma być użyte. W tym wypadku powinno być słowo „spłodzenie”, ponieważ Słowo Boże w obecnym czasie jest tylko z zarodku; ono nie ma nowego ciała, ale jedynie nowy umysł, nową wolę, nowe usposobieniem które zostało zapoczątkowane duchem prawdy i przyjęte przez Ojca jako spłodzenie do duchowej natury.

Wszystko połączone z tym nowym stworzeniem jest czyste i bezgrzeszne; ono nie ma na sobie żadnego Adamowego potępienia ani niedoskonałości ani nigdy ich nie miało. Ono nie może przyzwolić na grzech, ponieważ jest z nim w dysharmonii. Pożądania do grzechu jakie wciąż znajdują się w upadłych członkach ciała, nazywane są, jak określa je Apostoł „działaniem grzechu w ciele”, czyli walką ciała. Ciało uznane jest za umarłe, lecz w rzeczywistości nie jest umarłe – tylko „umiera codziennie”. Nowe Stworzenie walcząc w taki sposób z ciałem i umartwiając ciało czyni postęp w proporcji do energii i powodzenia w tym kierunku.

„NASIENIE JEGO ZOSTAJE W NIM I NIE MOŻE GRZESZYĆ”

Gdyby ta nowa wola, nowy umysł, uznane przez Boga jako nowe stworzenie, miało kiedykolwiek świadomie i rozmyślnie przyzwolić na grzech i pobłażać grzechowi to byłoby dowodem, że Ducha Pańskiego, czyli nowego umysły, tam już nie ma; albowiem ta nowa wola, nowe usposobienie jest w obecnym czasie wszystkim co przedstawia to nowe stworzenie. Nie ciało jest tym nowym stworzeniem, ani nie jest nim owa szara materia zwana mózgiem, jest nim nowa wola, która kontroluje mózgiem i stara się uregulować myśli i intencje serca, a także, o ile to możliwe- wszelkie działalności codziennego życia. Nowa wola jest owym nowym stworzeniem w najsilniejszym znaczeniu tego słowa. Jeżeli ta wola przestałaby być w harmonii z Boską, zamarłaby jako nowa wola, a jest tylko starą wolą ożywiona. To wskazywałoby, że nasienie prawdy, nasienie tej nowej mocy Bożej, zamarło w danej osobie; albowiem dokąd „nasienie Jego w nim pozostaje on nie może grzeszyć.” Ani nie może świadomie i rozmyślnie przyzwalać na grzech, ani praktykować grzechu.

Nowa wola może niekiedy być usidlona, ponieważ jest ona bardzo szczegółowo złączona z ciałem, z ludzkim mózgiem, a przez to z wszystkimi sprawami życia. W takich chwilach nowa wola może stać się niebezpieczna względem swoich zobowiązań i swego właściwego postępowania i w taki sposób nowe stworzenie może być zachwycone upadkiem, lecz ono nie może być nowym stworzeniem, a jednocześnie mieć wolę czy intencje do czynienia czegokolwiek złego, przeciwnego sprawiedliwości i woli Bożej.

„Jeźlibyśmy rzekli, iż grzechu nie mamy, sami siebie zwodzimy, a prawdy w nas nie masz” (1 Jana 1:8). Nasuwa się pytanie jak możemy tekst ten zharmonizować z poprzednim? Apostoł nie mówi tu, że nasze ciało grzeszy, a my nie grzeszymy. Ani nie rozumiemy, że myślą jego było „Jeźliby kto rzekł, że jego ciało nie grzeszy, ten kłamie”, ale rozumiemy, że on mówi „Jeźlibyśmy (nowe stworzenia) rzekli, iż grzechu nie mamy, prawdy w nas nie masz.” On mówi tu, że my, nowe stworzenia, jesteśmy odpowiedzialni za grzech. Rozumiemy, iż rozwiązanie tej sprawy znajduje się w różnicy jaka zachodzi pomiędzy wolą, czyli intencją nowego stworzenia, a jego zdolnością. Nowe stworzenie nigdy nie grzeszy dobrowolnie, nigdy nie ma intencji uczynienia czegokolwiek złego, lecz może być jedynie usidlone grzesznymi skłonnościami upadłego ciała.

Ziemskie to ciało uznane jest za umarłe i Bóg nie ma z nim nic do czynienia. Bóg nie sądzi, ani nie ma żadnej styczności z rzeczami umarłymi; „jesteście umarli”, na ile to się tyczy ciała. Stąd Bóg nie sądzi ciała, nie zwraca uwagi na to co ciało czyni, czyli na to co ty, jako ludzka istota czynisz, ponieważ z Boskiego punktu zapatrywania, ty już więcej nie istniejesz jako istota ludzka. Całe twoje stanowisko z Bogiem jest jako nowe stworzenie, lecz Ty jesteś odpowiedzialny za Twoje ciało, za Twoje ręce, nogi, język i za wszystko to, co te członki czynią. Jako szafarz nad tymi członkami, Ty, jako nowe stworzenie masz działać nimi jak najlepiej możesz i Ty jesteś odpowiedzialny za nie.

Zrobimy ilustrację: jeżeli ktoś ma psa i wie, że to jest zły pies, że szczeka, gryzie i niepokoi sąsiadów, obowiązkiem jego jest trzymać tego psa na łańcuchu, albo założyć mu kaganiec. Gdyby ów pies zerwał się z łańcucha i kogoś pogryzł, nie pies będzie zaskarżony do sądu bo nie on jest odpowiedzialny w tej sprawie, lecz skarga będzie wytyczona przeciwko właścicielowi. On jest odpowiedzialny za to co jego pies uczyni.

Podobnie rzecz się ma przed sądem Bożym. My jako nowe stworzenia jesteśmy odpowiedzialni za nasze ciała- za wszystko cokolwiek robią nasze ręce, nogi lub język. Przeto gdy ciało grzeszy, nowe stworzenie ponosi winę za ten grzech- jakikolwiek on jest- czy jest to wielki grzech czy mniejszy; a gdy mówimy, że „ciało grzeszy” to wyrażamy to tylko w przyjętej formie , ponieważ wiemy, że w ciele nie ma doskonałości, że nie ma takiego nowego stworzenia, któreby miało doskonałe ciało i które mogłoby w pełni zachować Boski zakon.

„ODPUŚĆ NAM NASZE WINY JAKO I MY ODPUSZCZAMY NASZYM WINOWAJCOM”

Widzimy więc, że każde nowe stworzenie jest odpowiedzialne za nieudolności swego śmiertelnego ciała. Nieudolności te są nazwane w Piśmie Świętym „winy” lub „przewinienia”, a w Modlitwie Pańskiej mamy powiedziane, co z tymi winami mamy czynić. Gdy modlimy się: „Odpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”, to nie odnosimy się do grzechu Adamowego, którego Bóg nie odpuszcza, lecz dokonał pojednania zasługą Chrystusową nam przypisaną. Gdy mówimy o „winach”, odnosimy się do tych grzechów, które jako nowe stworzenia popełniamy mimowolnie, przeciwko Boskiemu prawu, będąc usidleni lub zaskoczeni naszymi słabościami lub otaczającymi nas warunkami, albo pokusami życia. Te mogą niekiedy przemagać nowe stworzenie i chwilowo odwrócić je z jego drogi, tak jak igła kompasu może chwile zobaczyć inny kierunek. Ta chwilowa zmiana kierunku igły wcale nie oznaczałaby, że kompas jest zepsuty; podobnie z nami. Nowy umysł, nowa wola jest w harmonii z Bogiem, a cokolwiek mogłoby ją odwrócić w jakimkolwiek stopniu, byłoby tylko sprawą chwilową, a niekoniecznie oznaczałoby naszą niedoskonałość jako nowych stworzeń. W sprawie kompasu, gdy przeciwdziałający magnes zostałby odjęty, igła natychmiast zwróciłaby się w kierunku północnym; tak samo z nami, gdy przemagające pokusy ustępują z drogi, nasze serca, jako nowych stworzeń, natychmiast powracają do wierności Bogu. Ilustracja ta, ma się rozumieć, nie jest zupełna, ponieważ kompas nie ma inteligencji ani woli, ani mocy, żeby ulepszyć się lub sprzeciwić wpływom zewnętrznym.

Te przewinienia przyniesione do tronu łaski, nie byłyby odpuszczone, gdybyśmy nie mieli Orędownika.  Nasz Orędownik nie mógłby nadal uczynić nic dla nas, chyba że miałby zasługę, którą mógłby wykorzystać w naszym imieniu, ponieważ Bóg postępuje według zasad absolutnej sprawiedliwości. Dlatego, gdy przystępujemy do tronu niebiańskiej łaski, podstawą naszej wiary i ufności powinien być fakt, że mamy wielkiego Arcykapłana, który wszedł za nas do “Miejsca Najświętszego”. Ten wielki Kapłan jest naszym Orędownikiem u Boga i podstawą jego skutecznego orędownictwa jest zasługa Jego ofiary –  On ma niezbędne środki, aby zadośćuczynić sprawiedliwości za wszystkie te nasze mimowolne i nieświadome niedoskonałości. 

Bóg mógłby tak zarządzić, aby zasługa ofiary Chrystusowej przykrywała nie tylko „wszystkie grzechy jakieśmy kiedyś popełniali w cierpliwości Bożej”, ale także aby była zastosowana za wszystkie dalsze niedoskonałości ciała, aż do końca naszego życia. Jednakowoż Bóg nie uczynił takiego zarządzenia i widocznie wiedział, że będzie to dla nas korzystniejsze; także gdy zawinimy abyśmy mieli to upokarzające doświadczenie nakłonić samych siebie do udawanie się do „tronu łaski abyśmy dostąpili miłosierdzia i pomocy w każdym czasie potrzeby”. Ktokolwiek, jako dziecko Boże, miał doświadczenie przystępowania do tronu łaski, ten niezawodnie przechodził, do pewnego stopnia, to upokorzenie.

Jeżeli, na przykład, nowe stworzenie zauważyło, że zostało schwytane tym samym upadkiem drugi raz, to było tym więcej upokorzone, a każde takie dodatkowe upokorzenie, powinno czynić to nowe stworzenie tym pilniejsze do nauczenia się tej lekcji – aby więcej nie popełniało tych samych upadków i nie potrzebowało udawać się do Pana o przebaczenie. Widzimy więc, że z tym zarządzeniem Pańskim jest pewne błogosławieństwo- mianowicie to, iż trzyma nas w pokorze oraz pobudza nas do ustawicznego udawania się do tronu łaski i uznawania tego faktu, że według ciała jesteśmy niedoskonali. Patrząc ustawicznie na ten wzór przez Boga wystawiony, poznajemy do jakiego stopnia jesteśmy wciąż jeszcze niedoskonali i przez to jesteśmy pobudzani do większego czuwania nad sobą, abyśmy mogli wzrastać jako nowe stworzenie. Zgodnie z tym, Apostoł pisząc do nowych stworzeń oświadczył: „Gdyby kto zgrzeszył, mamy Orędownika u Ojca, Jezusa Chrystusa Sprawiedliwego”.

Musimy rozumieć, iż myślą Apostoła było, że gdy ktoś zgrzeszy z niedoskonałości ciała i otaczających go pokus, lecz jako nowe stworzenie pragnie czynić wolę Bożą, taki niechaj „przystąpi śmiało do tronu niebieskiej łaski”. Niechaj ma odwagę przystąpić i niechaj uczyni to zaraz, niezwłocznie. Wiemy jednak, ze wielu zwleka z tym, wstydzą się przystąpić do Ojca Niebieskiego i wyznać, że znowu upadli, a w ten sposób powstrzymywani wstydem, ich dumą lub też zniechęceniem, znajdują się w wielkim niebezpieczeństwie, ponieważ im dłużej znajdują się w oddaleniu od Boskiej łaski, tym poważniejszy jest ich stan, tym zimniejsze staje się ich serce i tym liczniejsze będą ich plamy na ich „szacie sprawiedliwości”.

„WIELKA KOMPANIA MUSI OCZYŚCIĆ I WYBIELIĆ SWE SZATY”

Tak więc Ci, co są najbardziej duchem pałający i najwięcej zgodni z Panem, są bardzo ostrożni aby ani jedna zmaza nie plamiła ich szaty sprawiedliwości, lecz gdy jaka zmaza pojawi się, oni prędko starają się zmyć ją krwią Chrystusową; gdy zaś inni postępując inaczej, stają się coraz bardziej niedbałymi, aż ich szata staje się bardzo splamioną, a chmura pomiędzy nimi a Bogiem staje się coraz ciemniejsza, aż mogą zupełnie popaść w światowość, a ostatecznie ściągnąć na się wtórą śmierć. Nawet w wypadku tych, których koniec nie będzie tak fatalny, widzimy w biblijnym obrazie, że stan ich będzie pożałowania godny, oni nie znajdą się w „maluczkim stadku”, ani nie będą uznani za godnych członkostwa w królewskim kapłaństwie. Oni poniosą wiele chłost, a najwyższe stanowisko jakie będą mogli otrzymać, to jako pozafiguralni Lewici, „wielka kompania” , słudzy królewskiego kapłaństwa.

Obraz tego przytoczony jest w siódmym rozdziale Księgi Objawienia, gdzie wielka kompania pokazana jest jako myjąca szaty swe i bieląca je w krwi Barankowej. Nie byłoby potrzeby mycia całej szaty, gdyby cała szata nie była splamiona. Ci co trzymają szaty swe niesplamione od świata, przez natychmiastowe zauważenie każdej pojawiającej się plamy i przez prędkie udanie się do tronu łaski, aby jako nowe stworzenia mogli „chodzić w szatach białych” – ci są przyjemnymi w oczach Pańskich. Wszyscy powinniśmy starać się aby do tej klasy należeć.

„KIEDY NOWE STWORZENIE PRZESTAJE ISTNIEĆ”

Mogłoby tu nasunąć się pytanie, w jaki sposób Chrystus działa jako Orędownik za grzechy nowego stworzenia i jak stosuje Swoją zasługę za takie grzechy? Odpowiadamy, iż wszelkie grzechy, za które odpowiedzialne jest nowe stworzenie, są to ziemskie słabości i doskonałości, a zasługa Chrystusowa jest właśnie ziemskiego rodzaju zasługą. On nie ma nic do dania z rzeczy niebieskich. Ofiara, którą on dokonał była ziemską ofiarą, zasługą która została przypisana tym co przystąpili do Ojca przez Niego, jest więc tylko za ziemskie grzechy, a więc za mimowolne grzechy, o ile to tyczy się nowego stworzenia.

Jeżeli nowe stworzenie jest niewierne w tym znaczeniu, że przyzwala na grzech, to przestaje ono istnieć- tam już nie ma nowego stworzenia. Jednakowoż nowe stworzenie może być uśpione i w pewien sposób usidlone. Na przykład, niejeden sługa może być w sercu wiernym swojemu panu, także nie chciałby pobłażać złodziejom, gdyby się zakradli do domu. Gdyby ów sługa był niedbałym pod względem zamykania drzwi okien i złodzieje zakradliby się z powodu tego niedbalstwa, sługa ów w takiej mierze byłby niewiernym i winnym. Gdyby on jednak świadomie pobłażał złodziejom, lub nawet sam by im drzwi otworzy, to nie byłby już więcej sługą, nie byłby domownikiem, ale raczej nieprzyjacielem. On sam byłby złodziejem.

Podobnie rzecz się ma z nami; gdybyśmy jako nowe stworzenia pobłażali grzechowi, czynili starania o ciało i upatrywali społeczności aby wejść w społeczność z rzeczami grzesznymi, to w takim wypadku nie bylibyśmy już więcej nowym stworzeniem. Taki byłby starym stworzeniem tylko maskującym się i dla takiego nie byłoby już żadnej nadziei. On przeszedł już poza wszelkie nadzieje. Lecz gdyby on był nieuważny i złodzieje (mówimy tu o grzesznych skłonnościach) podstępnie weszliby z nim w rozmowę i podczas gdy jeden nakłonił go do otworzenia drzwi i rozmawiania z nim, drugi zakradłby się innymi drzwiami, on byłby odpowiedzialny tylko o tyle, że dał się opanować tym wpływom. Jemu nie wolno mieć cokolwiek do czynienia z grzechem. Nie wolno mu mieć społeczności z grzesznymi rzeczami. Nie powinien mieć do czynienia z niepożytecznymi uczynkami ciemności, nie powinien być z nimi w zgodzie, w żadnym znaczeniu tego słowa, ale raczej powinien odwrócić się od nich jak od wrogów. Nie wolno nam mieć żadnej społeczności ani sympatii z tym co nasz Pan domu zabrania. Panem naszego domu jest Chrystus, a Jego wola i Jego reguła ma być przestrzegana, nie tylko w literze zewnętrznej, w oczywistej próbie utrzymania domu w bezpieczeństwie, ale aż do zupełnego stopnia sprzeciwu i traktowania za nieprzyjaciół wszystkiego co nie jest w zgodzie z Nim. Im silniej myśl tę utwierdzimy w naszych umysłach, tym większa będzie siła naszej woli w sprzeciwianiu się grzechowi.

„DUSZO MA, MIEJ SIĘ NA BACZNOŚCI!”

Z Pisma Świętego, z własnego doświadczenia, jak i z doświadczeń innych wiemy, że wszelki grzech przychodzący na nas jako na nowe stworzenie, przychodzi bardzo podstępnie i zwykle w jakiś delikatny sposób. Zewnętrzny atak, coś jakby rzucanie kamieniami, nigdy nie jest podejmowane. Przed takim atakiem, każdy z nas prędko by zamknął drzwi; lecz są to te na pozór ogładzone i mile się przedstawiające grzechy, które, gdy się zakradają, zdają się być cnotami. Wróćmy się jeszcze do poprzedniej sytuacji z psem: wiadomo, że gdy zostaniemy przez kogoś rozgniewani, gdy nam się zdaje, że pies mógłby uczynić pewną przysługę swoimi zębami- że jest ktoś taki, kogo pies powinien ugryźć – wtedy najprędzej narazimy się na niebezpieczeństwo. Nie prędko chcemy zrozumieć, że pies nie ma nikogo gryźć, nie ma gryźć przyjaciół i nieprzyjaciół rodziny. On ma być trzymany zawsze na łańcuchu. Zachodzi też kwestia ile ten pies ma szczekać. Możesz łatwo domyślić się co by to oznaczało. Są to złe mowy. Jeżeli pies za dużo szczeka, to niepokoi nie tylko rodzinę, ale i sąsiadów, przyjaciół, a nawet i nieprzyjaciół. Nowe stworzenie nie powinno na to pozwolić. Jego język ma mówić tylko to co jest dobre. Stanowczym przykazaniem jest: „Nie mówcie źle o nikim” – nie tylko o żadnym człowieku w Kościele ale i o żadnym poza Kościołem.

Ktoś mógłby zapytać: jeżeli nasz Pan wstąpiwszy na wysokość „okazał się przed oblicznością Bożą za nami” i zastosował całą Swoją zasługę, to co On ma teraz do zastosowania za te nasze codzienne przewinienia, jakie nieświadomie i mimowolnie popełniamy i co do których jesteśmy zachęcani aby z odwagą przystępować do tronu łaski i pamiętać, że mamy Orędownika? Odpowiadamy, że nasz Pan przy Swojej śmierci, poruczył w ręce Ojca całą zasługę Swego ziemskiego życia, lecz on nie zastosował jej do żadnego szczególniejszego użytku czy celu. Powiedział jedynie: „Ojcze, w ręce Twoje poruczam ducha Mego” – Moje wszystko oddane jest Ojcu. Gdy wstąpił do nieba, wszystkie te prawa do ziemskiego życia znajdowały się w rękach Ojca, mówiąc obrazowo, jakby pieniądze złożone w banku. Lecz jedną rzeczą jest mieć pieniądze w banku, a zupełnie inną przypisać te pieniądze komuś drugiemu. Nasz Pan złożył Swoją zasługę w niebieskim banku, że tak powiemy i ona była tam dla Niego trzymana wtedy gdy On wstąpił na wysokość aby ją zastosować.

Jakie zastosowanie On uczynił? On nie zastosował całej Swej zasługi do jednej osoby na to aby skoro ta osoba użyje daną zasługę On mógł ją znowu całą zastosować do kogoś innego, nie; ale całą tę zasługę w każdym szczególe i w najobszerniejszym znaczeniu pozostawił w rękach Bożych i całej tej zasługi nie zastosował na raz, a tylko jakby wypożyczał ją częściami. Tak jak, mówiąc finansowo, powiedzielibyśmy, że On wystawiał weksle na konto tego depozytu przypisując część tej zasługi każdemu kto w Niego uwierzy, odwraca się od grzechu, czyni poświęcenie takie jak On uczynił i stara się kroczyć Jego śladami aż do końca pielgrzymki.

Tak więc zasługa naszego Pana nie była tylko za tych wiernych, którzy żyli w czasie gdy On umarł, ale i za nas obecnie żyjących oraz za wszystkich poświęconych i posłusznych wierzących i dla ich dobra. Chociaż cała ta zasługa była złożona do rąk Ojcowskich w tym celu i pozostawała tam jako poręczenie (gwarancja) dla całej tej klasy, to jednak była ona używana, czyli osobiście zastosowana w miarę jak każdy jej potrzebował. W owym czasie była tylko mała liczba uczni, około pięćset braci i zasługa ta, a raczej przypisanie tej zasługi, (aby przykryć ich grzech Adamowy i uczynić ich ofiarę przyjemną) zostało im przyznane natychmiast, a jako wynik tego Duch Święty zstąpił na tych co znajdowali się w postawie wyczekującej w dniu Pięćdziesiątnicy. Od tego czasu Pan zastosowywał Swoją zasługę tym wszystkim, którzy przystępowali do Ojca przez Niego. Płynie ona z tej samej fontanny łaski i nie jest stosowana do żadnych innych, tylko do tych wspomnianych powyżej. Zasługa ta jest dostateczną nie tylko za wszystkie grzechy, niedoskonałości i zmazy z przeszłości, lecz jest także dostateczną za wszystkie słabości i uchybienia jakie mimowolnie popełniamy dokąd żyjemy w ciele, ponieważ w całości ona nie była wydana nigdy, lecz pozostaje jako ustawiczne źródło, z którego możemy czerpać codziennie.

====================

— 15 maja 1910 r. —